Αφήνοντας πίσω τη βαρβαρότητα
Ο οινικός πολιτισμός στην Ευρώπη προηγείται των Ρωμαίων: στην αρχαία Ελλάδα, το κρασί επαινούσαν ποιητές, ιστορικοί και καλλιτέχνες. Ο Διόνυσος, ο αρχαίος θεός του κρασιού στην Ελλάδα, εκπροσωπούσε όχι μόνο τη μεθυστική δύναμη του κρασιού μετά από υπερβολική κατανάλωση, αλλά και τις κοινωνικές επιδράσεις και οφέλη του. Πράγματι, σύμφωνα με τον αρχαίο Έλληνα ιστορικό Θουκυδίδη,
«οι λαοί της Μεσογείου άφησαν πίσω τους τη βαρβαρότητα όταν έμαθαν να καλλιεργούν τους ελαιώνες και τα αμπέλια».
Τιμώντας τη μετριοπάθεια
Η οινοποιία εμφανίστηκε στην Ευρώπη με την εξάπλωση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στην περιοχή της Μεσογείου, όταν καθιερώθηκαν πολλές οινοπαραγωγικές περιοχές που υπάρχουν ακόμα και σήμερα. Ήδη από τότε, η παραγωγή κρασιού εξαρτιόταν από μια λεπτομερή καλλιέργεια που ευνόησε την ανάπτυξη διαφορετικών ποικιλιών σταφυλιού και διαφόρων τεχνικών καλλιέργειας.
Έτσι, δημιουργήθηκαν βαρέλια για τη φύλαξη και την αποστολή, χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά μπουκάλια, και αναπτύχθηκε ένα στοιχειώδες σύστημα ονομασίας, καθώς συγκεκριμένες περιοχές άρχισαν να γίνονται γνωστές για το καλό κρασί τους. Καθώς η παραγωγή οίνου σταδιακά βελτιωνόταν, η δημοτικότητα του κρασιού άρχισε να αυξάνεται, ενώ οι ταβέρνες αποτελούσαν πλέον ένα κοινό χαρακτηριστικό των πόλεων σε όλη την Αυτοκρατορία.
Με το πέρασμα των αιώνων, η τέχνη του κρασιού μεταφέρθηκε και στη Γαλλία, την Ισπανία, τη Γερμανία και μέρη της Βρετανίας. Πλέον, το κρασί έφτασε να θεωρείται σημαντικό μέρος της καθημερινής διατροφής και οι άνθρωποι άρχισαν να δείχνουν μεγαλύτερη προτίμηση σε πιο δυνατά, έντονα κρασιά. Η εκτίμηση των ευρωπαίων προς το κρασί διήρκησε όλον τον Μεσαίωνα. Εν μέρει επειδή το πόσιμο νερό ήταν ακόμα αναξιόπιστο, το κρασί έγινε το συνοδευτικό των γευμάτων που προτιμούσαν οι άνθρωποι. Ταυτόχρονα, η αμπελουργία και η οινοποιία εξελίχθηκαν περαιτέρω, χάρη στην καλλιέργεια της γης στα Εκκλησιαστικά μοναστήρια σε κάθε γωνιά της ηπείρου, πράγμα που ανέδειξε μερικούς από τους καλύτερους αμπελώνες στην Ευρώπη. Οι Βενεδικτίνοι μοναχοί, για παράδειγμα, έγιναν από τους μεγαλύτερους παραγωγούς στην Ευρώπη, με αμπελώνες στις περιοχές Champagne, Burgundy, και Bordeaux στη Γαλλία, αλλά και τις Rheingau και Franconia στη Γερμανία. Οι έμποροι και οι αστοί έπιναν κρασί με κάθε τους γεύμα, ενώ διατηρούσαν καλά εφοδιασμένα κελάρια.
Η χρυσή εποχή του οίνου
Οι βελτιωμένες πρακτικές παραγωγής κατά τον 17ο και 18ο αιώνα, είχαν σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση κρασιών ακόμα καλύτερης ποιότητας. Άρχισαν να χρησιμοποιούνται γυάλινα μπουκάλια με πώματα από φελλό και εφευρέθηκε το ανοιχτήρι. Η βιομηχανία κρασιού στη Γαλλία κυριολεκτικά απογειώθηκε, με το κρασί να λαμβάνει ιδιαίτερη αναγνώριση από τους εμπόρους που έρχονταν από τις Κάτω Χώρες, τη Γερμανία, την Ιρλανδία και τη Σκανδιναβία. Το Bordeaux άρχισε να ανταλλάζει κρασί με καφέ και άλλα περιζήτητα προϊόντα από τον Νέο Κόσμο, θεμελιώνοντας τον ρόλο του κρασιού στο παγκόσμιο εμπόριο. Για πολλές περιοχές ο 19ος αιώνας θεωρείται η χρυσή εποχή του οίνου, όμως γι’ αυτή την εξέλιξη ευθύνεται ουσιαστικά μια τραγωδία.
Γύρω στο 1863 πολλά αμπέλια στη Γαλλία προσβλήθηκαν από την ασθένεια του εντόμου Φυλλοξήρα (Phylloxera aphid), που απομύζησε όλους τους χυμούς από τις ρίζες. Όταν ανακαλύφθηκε πως τα αμπέλια στην Αμερική ήταν ανθεκτικά στη Φυλλοξήρα, άρχισαν να καλλιεργούνται αμπέλια από την Αμερική στις πληγείσες γαλλικές περιοχές. Αυτό δημιούργησε μια υβριδική ποικιλία σταφυλιών, που παρήγε ακόμα καλύτερες ποικιλίες κρασιού.
Ο οίνος σήμερα
Τα τελευταία 150 χρόνια, η παραγωγή οίνου έχει εξελιχθεί σημαντικά ως τέχνη και επιστήμη. Με την έλευση των ψυγείων, έχει γίνει ευκολότερο για τα οινοποιεία να ελέγχουν τη θερμοκρασία κατά τη διαδικασία της ζύμωσης και να παράγουν υψηλής ποιότητας κρασί σε ζεστά κλίματα. Η εισαγωγή στη γεωργία των μηχανών συγκομιδής επέτρεψε στους αμπελουργούς να αυξήσουν το μέγεθος των αμπελώνων τους, κάνοντάς τους παράλληλα πιο αποδοτικούς. Παρ’ όλο που η βιομηχανία του κρασιού καλείται να ικανοποιήσει την αυξανόμενη ζήτηση μιας ολοένα και μεγαλύτερης αγοράς χωρίς να χαθεί ο ξεχωριστός χαρακτήρας του κάθε κρασιού, η τεχνολογία βοηθά έτσι ώστε να διασφαλίζεται η συνεχής προμήθεια ποιοτικού κρασιού. Η εκτίμηση που απολαμβάνει ο οίνος σήμερα είναι ένας φόρος τιμής στη διαχρονική τέχνη της οινοποιίας και αποδεικνύει τη σημασία του κρασιού στην ιστορία και την πολυπολιτισμικότητα της Ευρώπης αλλά και όλου του κόσμου.